Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang (Wzd) regelt de rechten van mensen met een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening, zoals dementie. Deze wet zorgt ervoor dat bewoners of cliënten zoveel mogelijk zorg op vrijwillige basis krijgen. Alleen als het echt niet anders kan, wordt onvrijwillige zorg of opname ingezet. 

Voor wie geldt deze wet?

De Wzd is van toepassing op bewoners en cliënten met een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening. Ook mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) of de ziekte van Huntington vallen onder deze wet. De wet geldt zowel voor mensen in het verpleeghuis als voor cliënten in de thuiszorg of dagbesteding.

Vrijheid als uitgangspunt

Iedereen heeft het recht om in vrijheid te leven en eigen keuzes te maken. Ook mensen met dementie of een verstandelijke beperking. Het uitgangspunt is dat zij zelf instemmen met de zorg die ze ontvangen. Soms kunnen ze dat echter niet inschatten, en kan onvrijwillige zorg nodig zijn. Dit gebeurt alleen als er echt geen andere oplossing is en er gevaar of ernstig nadeel dreigt. We zoeken altijd naar de beste balans tussen vrijheid en veiligheid, zoals met onze Leefcirkels, die bewoners veilige bewegingsvrijheid bieden. Onvrijwillige zorg blijft altijd de laatste optie.

Vertegenwoordiger

Als een bewoner of cliënt zelf geen beslissingen kan nemen, doet een vertegenwoordiger dat. Dit kan een mentor, curator, gemachtigde of familielid zijn. De vertegenwoordiger werkt altijd in het belang van de bewoner of cliënt en beslist alleen als die dat zelf niet kan (wilsonbekwaam).

Wat is onvrijwillige zorg?

Onvrijwillige zorg is zorg die iemand krijgt zonder dat hij of zij dat wil, of tegen de wens van de vertegenwoordiger in. Dit kan gaan om medicatie, medische controles of het beperken van bepaalde gewoontes. Onvrijwillige zorg mag alleen worden gegeven als er geen andere manier is om ernstig nadeel te voorkomen en moet altijd zo kort mogelijk duren.

Het stappenplan voor onvrijwillige zorg

Als onvrijwillige zorg nodig is, doorlopen we een stappenplan. Eerst wordt gekeken naar andere mogelijkheden zonder dwang. Als die er niet zijn, wordt de minst ingrijpende vorm van onvrijwillige zorg toegepast en daarna zo snel mogelijk afgebouwd. De wet bepaalt ook dat als de onvrijwillige zorg voor langere tijd wordt gegeven, dat iemand van buiten de organisatie hierover een advies geeft. De bewoner/cliënt en vertegenwoordiger worden nauw betrokken bij het stappenplan.

Zorgverantwoordelijke

De Wzd verplicht zorginstellingen om zorgverantwoordelijken aan te stellen voor het proces rondom onvrijwillige zorg. Voor de bewoners in het verpleeghuis zijn de verpleegkundig specialisten de zorgverantwoordelijken. Voor cliënten in de thuiszorg zijn dit de wijkverpleegkundigen.

Cliëntvertrouwenspersoon

Elke bewoner of cliënt die onder de Wzd valt, heeft recht op een cliëntvertrouwenspersoon. Deze persoon kan helpen bij het uitleggen van de rechten, ondersteunen bij gesprekken of klachten. Alles wat besproken wordt, blijft vertrouwelijk.

Contactgegevens cliëntvertrouwenspersoon:

ZorgStem
Tel.: 088 - 678 10 00
info@zorgstemvertrouwenspersonen.nl

Contact

Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met een zorgmedewerker van Stichting Eykenburg of kijk op Dwang in de zorg voor meer informatie. Voor een klacht over onvrijwillige zorg kunt u terecht bij een speciale landelijke klachtencommissie.